De montage
Eerst en vooral worden spaken berekend, de meest gehanteerde spaakmethode is over 2 aan beide zijden. Het kan altijd een tikkeltje exotischer, dit vooral om de spaakspanning aan de niet aandrijfzijde te verhogen. Spaaknippels worden voorzien van bepaalde olie om vastlopen in de velg tijdens het op spanning brengen van de spaken te voorkomen.
Ik gebruik nog steeds Spocalc van Damon Rinard’s free spoke length calculator. Deze heb ik wel uitgebereid met eigen spinsels. De calculator is nog steeds te downloaden op de site van de betreurde Sheldon Brown, mijn inspirator https://www.sheldonbrown.com/rinard/spocalc.htm
Spaakspanning
Met het eigenbouw meetsysteem dat ik gebruik kan ik gemakkelijk en snel de spaakspanning, hoogte- en zijslag meten. Dit geeft me de gemiddelde waarde en direct een beeld van de verschillen in spaakspanning.
Deze nieuwe Tensiometer heeft het voordeel dat die niet afhankelijk is van spaakdikte afwijking.
Ook heel handig om door het wiel de andere zijde van het wiel te meten.
Initieel wordt er na instellen van een gelijke startwaarde per kant links en rechts, direct begonnen met hoogteslagen en links/rechtse regeling te maken, zodat het wiel al heel mooi rond staat en in het centrum draait op ongeveer 75% van de eindwaarde.
De eindwaarde (TARGET) staat in functie van de velg.
Je kan de eindwaarde afstemmen op de velg om doorscheuren te voorkomen, in principe wordt de optimale waarde ingesteld die een velg kan hebben. De aandrijfzijde wordt aangehaald tot bijna de eindwaarde, de truuk is om op een bepaald moment het wiel over te halen naar de niet aandrijfzijde. Dit is een cruciaal moment, de strak aangespannen spaken moeten nu niet veel meer gemanipuleerd gaan worden, dat komt het wiel niet ten goede. In tegenstelling tot wat veel mensen denken wordt de spaakspanning van de niet aandrijfzijde bepaald door het centreren van het wiel.
Te lage spaakspanning
Het gevolg van een te lage spaak spanningswaarde rechts (aandrijfzijde) is een nog lagere waarde links. Slappe linker spaken hebben dikwijls een spaakbreuk aan de spaakkop tot gevolg. Door de te lage spaakspanning zullen de spaakkoppen veel makkelijker gaan bewegen in de naafflens.
Hierbij draagt een dikke naafflens met nauwe spaakgaten (kwalitatieve naaf) zeker bij tot een duurzaam wiel. Ik gebruik soms spaakkop rondelletjes die de koppen echt vastzetten indien nodig (ook vooral bij reparaties en herspaken).
Het kneden
Ondertussen wordt er ook gestretchted door de spaken te duwen en te richten van de naaf richting de velg. Dit om de natuurlijke buiging aan de naafgaten te forceren van gebogen naar recht . Dit geeft direct al een vermindering van spaakspanning. Als dit niet gedaan wordt, zal je dit verkrijgen tijdens je eerste ritten en zal het wiel zich nog moeten zetten met hoogte- of zijdelingse afwijkingen tot gevolg.
Verder wordt het wiel nog een aantal keren “gekraakt” om de spaken terug naar de juiste positie te laten springen. Het NIET torsen van dunnen spaken verdient heel veel aandacht!
Voorbeeld hoe een wiel opgebouwd wordt naar zijn uiteindelijke eindwaarde. De dunne blauwe lijn is de ingestelde eindwaarde, de rode lijnen zijn de maximum en minimum waarden, +/-10% van de eindwaarde.
Te hoge spaakspanning
Een te hoge spanningswaarde kan echter ook voor problemen zorgen op termijn. Het gevolg hiervan is het inscheuren van de velg of een eventuele breuk van de spaaknippel. Maar ook een snellere vervorming van het wiel kan een gevolg zijn van een te hoge spanning.
Een wiel bouwen met dikke spaken is natuurlijk ook mogelijk (en is eigenlijk veel makkelijker) maar onze expertise ligt nu juist in het samenstellen van lichte materialen tot betrouwbare wielen.
Kalibratiesysteem
Ik gebruik al zeer lang een zeer simpele opzet om mij spaak spanningsmeters te controleren en deze waarde worden verwerkt in mijn spaak programma.
Tijdens de studie van mijn dochter (Lichamelijke opvoeding en Bewegingswetenschappen) hebben we voor haar vak meetinstrumenten deze spaakkalibratie-methode ontleed. We probeerden alle mogelijke fouten te
beschrijven, want een juiste spaakspanning van elk meettoestel is een must.
Niet vergeten
** Al onze eigen handgemaakte wielen dragen het “Handbuilt by WheelStuff ” label en krijgen een serienummer dat wijst naar het specifieke “geboorte” kaartje!
** Wij controleren steeds elke aanvraag/bestelling, geven persoonlijk advies op gebruik en contacteren eerst de gebruiker vooraleer we overgaan tot het maken van de wielen (een voorschot wordt gevraagd bij overeenkomst).