Keuzes maken… Naven

De merken waarmee ik werk onderaan dit artikel

Nieuw in het gamma “BERG V2” 05/11/2021
Toevoeging Fun Works N-Light Gravel 05/11/2021
Toevoeging Newmen Fade 05/11/2021

Toevoeging Fun Works N-Light E-bike 06/04/2021
Nieuw in het gamma “BERG V1” 01/02/2021

Bekijk ook onze Shop

Naven

Centraal staat de naaf, ook dit is letterlijk te nemen😉
Een naaf  selecteren zal voor iedereen een afweging worden. Heel licht, draaien en blijven draaien, door weer en wind standhouden.
Na 2 jaar in harde omstandigheden mogelijks zonder onderhoud nog altijd feilloos blijven presteren of een exotische set die je desnoods aan de muur hangt en er een spotje op richt?

Een naaf kan jammer genoeg niet al deze vereisten combineren.
Daarom is het belangrijk om na te gaan welk type gebruiker je bent en wat je voorop zet in die afweging.

In MTB zijn vandaag naven doorgaans van het BOOST type, d.w.z. 110mm voor en 148mm achteraan.
In Road of Gravel is dat 100mm voor en 142mm achteraan.
Hoe breder de naaf hoe stabieler en steviger het wiel.

Niet onbelangrijk is verder dat de flenzen goed op elkaar zijn afgestemd, waardoor de paraplu die gevormd wordt met de spaken links en rechts ideaal gelijke spanning krijgen (bijvoorbeeld Rohloff).
Maar bij elk cassette systeem staan spaken aan de tandwielzijde veel rechter dan aan de andere zijde, doorgaans heeft de slappe zijde 1/3^e minder spanning dan de tandwielzijde.

Een slim design probeert hier al op in te spelen en een aantal procenten mee te nemen. Dat kan door de diameter te vergroten aan de hoge spanning kant .
Slimme designs hebben naafflenzen met grote diameters, hierdoor wordt de hoek naar de naaf ook weer groter, dit resulteert ook in een stijver en stabieler wiel.
Een goede naaf heeft spaakgaten waarin de spaken goed vastzitten, te grote spaakgaten kunnen leiden tot vroegtijdige spaakbreuk. Gelukkig zijn er hulpmiddelen zoals spaakrondellen.

Voorbeeld: Extralite HyperCamber

Aantal gaten

Vroeger zou ik gezegd hebben 32 en dat is nog altijd mijn voorkeur. Ook met 28 spaken kunnen goede wielen gebouwd worden, zeker met carbon velgen, maar de spaakspanning is altijd hoger en de aero spaken zijn duurder.
Waarom toch liever 32?
Het aantal spaken heeft invloed op de sterkte en duurzaamheid van het wiel. De lasten verdelen, bij een 29″ wiel geven die extra 4 spaken een betere kracht en bij impact geven gaat dat dan ook minder erg doorgegeven worden aan de velg.

Ongelukje, bijvoorbeeld een val, een stok of een steen of een pedaal van een andere rijder in je wiel?Je hebt meer kans dat het wiel gewoon recht blijft.
Meer spaken betekent een kleinere slag in je wiel na een impact 🙂

Lagers

Wat roest geeft speling…

Ik heb de ervaring dat ceramische lagers uiteraard goed draaien, op voorwaarde dat ze allereerst met kunde en kennis gemonteerd worden door opwarming van de body en de juiste montage tools. Ceramische lagers hebben een non-contact seal aan beide zijden omdat vooral het draaien belangrijk is. Hierbij hoort dat in slechte condities fietsen de lagers ook sneller vervuild geraken. de kogels vermalen het vuil, maar de lager schalen dienen ook hard genoeg te zijn zodat die hierdoor niet gaan vervormen en er vroegtijdig speling komt op het lager.
Het zijn dus niet alleen de kogels maar ook de kwaliteit van de lager schalen die een goed lager maken!

Een goed RVS lager moet absoluut niet onderdoen tov ceramische lagers, zeker naar levensduur toe. Door 2 verschillende afdichtingen, een contact en een non-contact aan de buiten- en binnenzijde is het een betere compromis tussen performantie en levensduur. Het blijft gewoon goed draaien, mits in de juiste richting gemonteerd 😉
In principe moet een wiel ‘uitschommelen’, links naar rechts en terug tot stilstand, dan spreken we over een goed draaiende lagering.

Afdichtingen

Afdichtingen bij naven zijn uiteraard altijd belangrijk, sommige werken met rubber, of een andere meer duurzaal materiaal zoals PU. Rubber is minder aangewezen omdat het in contact met sommige oliën kan uitzetten en dus niet meer degelijk gaat afdichten.
Dichtingen geven wrijving waar je ook niet echt naar zoekt, gelukkig zijn de meeste naven geëvolueerd en zijn de betere afdichtingen minutieus op elkaar afgestemd door een fractie van speling. Dichtingen dienen altijd een beetje nat te staan door een fractie olie op te spuiten. Gebruik hiervoor altijd een rubber veilige olie!

Aandrijfmechanisme

Het klassieke systeem met 3 pallen en een veer is de basis, echter is een minimum van 4 pallen vooropgesteld!
Des te meer pallen of verbindingen, des te beter de kracht verdeeld wordt naar de body. Soms doen fabrikanten dat slim door op de pallen een vork te plaatsen wat dus een verdubbeling in veredeling van de aandrijf last geeft.
Een pallen systeem dient nauwkeurig te zijn. Onnauwkeurig of te zacht materiaal zal ervoor zorgen dat pallen breken of afbrokkelen of loskomen. Niet onbelangrijk zijn de veertjes, deze moeten een goede kwaliteit hebben. Te minimalistisch kan door gebrek aan onderhoud op termijn voor problemen zorgen.

Daarom gebruikt werken we graag met Ratchet systemen waarbij er tussen de 16 en 60 tanden gebruikt worden. DT Swiss (zie onder) heeft met groot succes over vele jaren hier de leiding genomen, maar ondertussen hebben ook andere merken dit systeem overgenomen zoals Berg en Erase.

Ombouwmogelijkheid

Tegenwoordig zijn er tot wel 40 verschillende uitvoeringen van naven. Een naaf kan niet altijd naar elk ander type omgebouwd worden en dat is mogelijks ook de juiste benadering. Een Boost naaf is juist beter omdat de flenzen verder uit elkaar staan, deze naaf kies je dan ook best in die uitvoering wanneer je fiets het toelaat.
Een 142mm met doorsteekas is meestal nog om te bouwen naar Quick Release 135mm (de oude standaard).
148mm wordt omschreven als BOOST, hierbij hoort normaal ook een iets bredere voornaaf van 110mm ipv 100mm.
De nieuwste trend is 157mm SUPER BOOST+ wat uiteraard nog een stijver en steviger wiel oplevert.
De meeste merken bieden echter wel gangbare ombouwadapters aan om bv een 15X100 om te bouwen naar een Quick Release of naar een 12X100 voor Race- of Gravel fietsen.

Straight Pull of J-Bend

Straight Pull of J-Bend

We gebruiken beide, in het verleden waar er mogelijks nog sprake was van gebogen spaakkoppen J-Bend dus, die zouden afbreken is daar vandaag nog weinig van te merken. Dat vertaalt zich direct ook in de hoge spaakspanningen die nodig zijn om een goed wiel te bouwen!
Dit argument komt te pas en onpas naar voren. Bijna alle fabrikant werken met Straight Pull naven. Persoonlijk vind ik het gebrek aan keuze hoe je spaakt een beperking bij Straight Pull. Bij Straight Pull zijn de spaken ook altijd langer en leunen deze niet aan tegen de flens.

Bij reparaties is het bij Straight Pull ook altijd nodig om andere spaken los te zetten om de spaak er te kunnen uithalen. Dit is een nogal vervelend eigenschap van dit type naaf. Bijna alle systeemwielen zijn Straight Pull en worden gemaakt door machines. Hierbij gebruiken fabrikanten graag dubbele nippels die langs de achterkant aangedraaid worden. Hiervoor dienen de spaken ook langer te zijn.
Wanneer systeemwielen hier passeren voor service zie ik nog wel wat wielen passeren waarbij de spaken echt te kort zijn.
Deze spaaknippels laten niet toe om ze langs de buitenkant te manipuleren, dus het velglint dient verwijderd te worden, de spaaknippels breken zeer snel. Om het wiel te corrigeren, is het dan mogelijks nodig dat je tig- aantal spaken moet doorknippen:(
Je leest het dus goed dat ik nog altijd flenzen en J-Bend spaken prefereer t.o.v. Straight Pull en vooral kwaliteit spaaknippels.

Geluid

De laatste tijd wordt er vooral gezocht naar stillen naven. Naven die veel geluid maken is soms een eigenschap die bij de naaf hoort.
Maar bij veel naven geeft het ook aan dat het moment voor onderhoud gekomen is. Je zal merken dat na service en het juiste vet op de juiste plaats de naaf minder luid zal zijn.

Merken waarmee ik werk

We zijn zelf ooit zeer erg Weight Weenies geweest, daarom kunnen we deze set die dan ook nog zijn oorsprong vindt in Oostende niet links laten liggen.
Straight Pull design 28H en zeer lichtgewicht dus, samen net over de 300 gram. XC en Marathon id de doelgroep.
Upgrade naar Hybride Ceramic ABEC-7 (- 11grams) is mogelijk.

Key features:
45T Ratchet system
6 Springs
Key End Caps
SKF Bearing

+ Gewicht
+ Upgrade naar Ceramic

– Hogere prijsklasse

We hebben deze Italiaanse High-End naaf al langer in het gamma. Wordt in eigen beheer gefabriceerd en heeft een erg hoge mate van CNC nauwkeurigheid. Vooral focus op licht gewicht en daarbij horend XC en Marathon doeleinden. Verkrijgbaar in 9 kleuren waaronder ook Mat Zwart

+ CNC afwerking
+ 9 kleuren
+ Gewicht

– Hogere prijsklasse

Hope naven in zes kleuren, kwaliteit en CNC nauwkeurigheid.
Ik volg Hope al van de “early days”, 15 jaar geleden, toen hadden we alle andere producten van Hope in onze eigen opbouw fietsen en accessoires. Hope heeft een 4 pallen systeem. Uiterst duurzame naaf voor alle doelgroepen is er een naaf.

DT Swiss is al lang de standard, het Ratchet systeem van DT Swiss is gewoon superieur in betrouwbaarheid, meer verbindingen tot 54 tanden geeft een stabieler en direct systeem.

Het patent van de ratchet van DT Swiss verliep in 2020 en zo introduceren ze de nieuwe Ratchet EXP.

Het grote verschil zit in de combinatie van tandring die gelijk het lager vasthoudt, wat weer enkele grammen winst oplevert.

Dit systeem is beschikbaar in de 180EXP de lichtst uitvoering met standaard ceramische lagers en de 240EXP.
https://www.dtswiss.com/en/ratchetexp
Wij gebruiken vooral ook het werkpaard de 350 die nog de oude maar duurzame techniek van Ratchet gebruikt, kwaliteit voor een prikje.

Gevolg zal zijn dat nu het befaamde Ratchet systeem zal opgepikt worden door de andere constructeurs.

Tune Werkt ook heel hard aan zijn comeback met 3 verschillende uitvoeringen. Standard 3 pallen in titanium, Endurance met een bewerkt systeem en Skyline 6teehth met 6 pallen.

Elk systeem heeft als nadeel dat de pallen altijd de body raken en dus geleidelijk slijten in vrijloop.
Mijn favoriet is een systeem waar het mechanisme in vrijloop zo weinig mogelijk contact maakt. In elk geval is nauwkeurigheid in constructie en de juiste hardheid van het aluminium of het gebruik van harde materialen zoals titanium aangewezen, vooral een niet gesofisticeerde samenbouw voor onderhoud is een meerwaarde.

Volledig nieuw en volledig Belgische naaf, we mogen hier terecht fier op zijn hoe Maxime en Thomas dit voor elkaar hebben gekregen. Niet alleen de naven maar ook bijbehorende velgen, een volledig assortiment kant en klare wielen. Met kennis en kunde geeft dit merk “levenslang garantie” en standaard een titanium body met 60 vertandingen.

+ Titanium freewheel
+ 60 engagement points
+ Bearings play adjustment
+ From 382gr / pair
+ LIFETIME Warranty

– Nog niet echt iets kunnen detecteren

Ze hebben ook Race en Gravel wielen in het assortiment

The wheels are handbuilt with 28 Sapim Cx-Ray spokes, three times crossed.

Bij Funworks zijn we in het gamma van de E-bike upgraded naven gestapt. Deze N-Light worden aangepast met een stalen freehub, een 24T ratchet ipv 48T, 4 speciale pallen.
Goed draaiende recht-toe-recht-aan naaf.

+ Stalen freewheel body
+ Aangepast pallen
+ 24T
+ 4 kleuren, black, red, blue, white
+ ook verkrijgbaar in gewone uitvoering
+ Snelle levering

– In E-bike tikkeltje zwaarder

We hebben ook de naven opgenomen om kwaliteitsvolle en gunstig geprijsde gravel en Road wielen te bouwen. Gelieve te noteren dat wij voor Gravel nog altijd liever in 32 soaken werken. Gravel wielen krijgen veel meer impact omdat er geen vering op de fietsen zit. Bijkomend wordt er ook al een keer met bepakking gereden.

Key features:
Hole Count: 32
Weight: 250 Gramm
Disc Mount: Centerlock or IS 6 Bolt

Specials
4 Sealed cartridge bearings
Pawl System
4 Pawls
48teeth Ratchet Ring (with 7,5 degrees of engagement)
Forged and CNC machined hub body
Integrated Durometer Seal

Verder kijken hier vooral naar de generator naven, die voor de Forenzer een meerwaarde kan bieden tov batterij verlichting.

Omdat we Newmen velgen gebruiken, is de Newmen Fade naaf ook geen onbekende, de naven zijn vernieuwd en werken terug met pallen ipv de luide Ratchet. Het ontwikkelingsdoel was een zo stil mogelijke vrijloop met verder verbeterde betrouwbaarheid in de gebruikelijke NEWMEN-kwaliteit te maken. De drie pallen zijn zeer kort en breed, wat zorgt voor een groot oppervlak en dus een zachte krachtoverbrenging
Newmen claimt ook Ebike compatible te zijn.
De naven zijn licht en duurzaam; de Fade enkel in Straight Pull

Key Features:
7075 aluminium
Maximaal systeemgewicht 160kg
vrijloop Fade 36t

+ Gewicht
+ afdichting

– Iets hogere prijsklasse
– Alleen Straight Pull